Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefet Düzeyleri
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10726105Anahtar Kelimeler:
öğretmen- eğitim- örgütsel muhalefet- dikey orgütsel muhalefet- yatay örgütsel muhalefetÖz
Bu araştırmada öğretmenlerin örgütsel muhalefet algılarının farklı değişkenlerle ilişkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma nicel ve ilişkisel tarama modelinde olup Denizli ili Merkezefendi ilçesinde çalışan öğretmenlerden seçkisiz örneklem ile 392 öğretmenden veri toplanarak yapılmıştır. Çalışmada öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları en yüksek düzeyde dikey muhalefet boyutunda yüksek düzeyde olduğu görülürken bunu yatay muhalefet boyutu izlemiştir. En düşük düzey ise “Orta” düzeyde ve dışa aktarılmış muhalefet boyutundadır. Genel örgütsel muhalefet düzeyi ise “Yüksek” düzeydedir. Öğretmenlerin örgütsel muhalefet düzeyleri medeni duruma göre farklılık göstermez iken cinsiyet, öğrenim düzeyi, yaş, kıdem, sendikalılık üyelik durumu, çalıştığı kademe ve okul müdürünün yöneticilik kıdemine göre farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin örgütsel muhalefet düzeylerine ilişkin algılarının cinsiyetlerine göre dikey muhalefet boyutunda kadınlar lehine, dışa aktarılmış muhalefet boyutunda ise erkekler lehine daha yüksek olduğu görülmektedir. Eğitim düzeylerine göre dışa aktarılmış muhalefet boyutunda ve genel örgütsel muhalefet algısında lisans mezunlarına göre lisansüstü mezunu olan öğretmenlerin daha yüksek ortalamalara sahip oldukları görülmektedir. Yaşa göre dışa aktarılmış muhalefet boyutunda ve genel örgütsel muhalefet algılarında öğretmen yaşı düştükçe örgütsel muhalefet algısının daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Benzer şekilde kıdem azaldıkça örgütsel muhalefet düzeyinin dışa aktarılmış muhalefet ve genel olarak arttığı ve daha yüksek olduğu görülmektedir. Sendika üyelik durumuna göre yatay muhalefet boyutunda ortalamalara bakıldığında, sendikaya üye olan öğretmenlerin ortalamalarının üye olmayan öğretmenlerden daha yüksektir. Kademelerine göre yatay muhalefet boyutunda ilkokul kademesinde çalışan öğretmenlerle lise kademesinde çalışan öğretmenler arasında ve liselerde çalışanlar lehine yüksektir. Yönetici kıdemine göre en yüksek muhalefet düzeyinin bütün boyutlarda yöneticisinin kıdemi daha az olanlarda olduğu görülmüştür. Yöneticilerinin kıdemi az olan okullarda çalışan öğretmenlerin örgütsel muhalefet düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Ağalday, B., 2013. İlköğretim Okullarında Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Aktürk, A., (2019). Öğretmenlerin Damgalama Eğilimleri ve Örgütsel Muhalefet Davranışlarının, Örgütsel Depresyona Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Avtgıs, T. A., Thomas-Maddox, C., Taylor, E. ve Patterson, B. R., (2007). The Influence of Employee Burnout Syndrome on the Expression of Organizational Dissent, Communication Research Reports, 24 (2), ss. 97-102.
Aydın, M.A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel muhalefet, örgütsel politika ve politik davranış algıları arasındaki ilişki. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu
Elma, C. Ve Demir, K., (2000). Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Anı Yayıncılık, Ankara
Erdal, İ., (2020). Öğretmen Görüşlerine Göre Okullarda Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
Ergün, H. & Çelik, K. (2018). Örgütsel Muhalefet Ölçeği Türkçe Uyarlaması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , (48) , 398-414 .
Erkasap, A., Ülgen, B., (2020). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Muhalefet Üzerine Etkisini İnceleyen Bir Araştırma, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Enstitüsü, Working Paper Series, Tartışma Metinleri, 258, ss. 1-25.
Enginar, R. (2022). Öğretmenlerin izlenim yönetimi taktikleri, örgütsel muhalefet düzeyleri ile öznel iyi oluş durumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Garner, J. T. (2006). When things go wrong at work: Expressions of organizational dissent as interpersonal influence. Doctoral Thesis. University of Texas, Texas, USA.
Goodboy, A. K., Chory, R. M., and Dunleavy, K. N. (2008). Organizational dissent as a function of organizational justice. Communication Research Reports. 25 (4). 255- 265.
Gül, Y. (2020). Ortaokullarda öğretmenlerin örgütsel muhalefet yaşama düzeyi, nedenleri ve sonuçları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gürcan, B., (2020). İlköğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Örgütlerine Yönelik Muhalif Davranışları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
İpek, M. B. (2020). Öğretmenlerin örgütsel muhalefet düzeyleri ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil.
Karalar, S., Usta Kara, I., (2020). Katılımcı İklim Algısı ile Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (3), ss. 714-729.
Karasar, N., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayınları, Ankara
Kassıng, J. W. Ve Armstrong, T. A., 2002. “Someone’s Going to Hear About This ‘Examining the Association Between Dissent-Triggering Events and Employees’ Dissent Expression”, Management Communication Quarterly, 16 (1), ss. 39-65.
Kassıng, J. W. Ve Dıcıoccıo R. L., (2004). Testing a Workplace Experience Explanation of Displaced Dissent, Communication Reports, 17 (2), ss. 113-120.
Kassıng, J. W., (1997). Articulating, Antagonizing, and Displacing: A Model of Employee Dissent, Communication Studies, 48 (4), ss. 311-332.
Kassıng, J. W., (2000). Investigating the Relationship Betweensuperior‐Subordinate Relationship Quality and Employee Dissent, Communication Research Reports, 17 (1), ss. 58-69.
Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly. 12. 183-229.
Kassing, J. W. and Armstrong, T. A. (2002). Someone’s going to hear about this: Examining the association between dissent-triggering events and employees’ dissent expression. Management Communication Quarterly. 16. 39-65
Kassing, J. W. ve McDowell, Z. J. (2008). Disagreeing about what's fair: Exploring the relationship between perceptions of justice and employee dissent. Communication research reports, 25(1), 34-43.
Kavak, H., 2020. Algılanan Örgütsel Kronizmin Örgütsel Muhalefet Üzerine Etkisinde Örgüte Güvenin Aracı Rolü: Adıyaman İlinde Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Orta Öğretim Kurumlarında Bir Araştırma, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Kavak, O., (2016). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Muhalefet Davranışı Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Koçmar, S., (2019). Örgütsel Kimlik Algısının Örgütsel Muhalefet ile İlişkisi, Kişilik Özelliklerinin Düzenleyici Rolü, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Özdemir, M. (2010). Ankara ili kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin örgütsel muhalefete ilişkin görüşleri. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, O., (2020). Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefetin Nedenlerine İlişkin Görüşleri (Sakarya İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Özyurt, D. (2021). Öğretmenlerin örgütsel adalete ilişkin algıları ile örgütsel muhalefet davranışları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Şahin, T., (2019). Örgütsel Muhalefetin Anlaşılmasında Örgütsel Güvenin Rolü ve Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Şimşek, M. Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (1998). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Taçyıldız, E., (2020). Liderlik Tarzlarının Örgütsel Muhalefet Üzerindeki Etkisi: Akademik Personel Üzerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Toksöz, F., (2008). İyi Yönetişim El Kitabı, 1. Baskı, TESEV Yayınları, İstanbul, 190s.
Uçar, A. (2016). Yöneticilerin kayırmacı davranışlarının, örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
Zaını, R.M., Elmes, M.B., Pavlov, O.V. ve Saeed, K., (2017). Organizational Dissent Dynamics: A Conceptual Framework, Management Communication Quarterly, 31 (2), ss. 258-277.
İndir
Yayınlanmış
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Ulusal Eğitim ve İnsan Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
